"Eргyeт оскуолата yeрэх-билии аартыгар"

Оскуола сайдыытын кэрдиис кэмнэрэ

Петров Трофим Иустинович нэhилиэккэ иккис оскуоланы аhар туhунан Наркомпроска тиийэ туруорсан, Улуу Октябрьскай революция 10 сылын кeрсe 1927 cыллаахха сэтинньи ый 9 кyнyгэр Тойокуга сана оскуола аhыллыбыт. Ити сыл I кылааска 18 о5о Сууттаах, Тыбыйында, Маарыт, Мунду Кyeл, Бэрэ, Сыгынахтаах курдук ыраах сиртэн сатыы сылдьан, ыалга олорон yeрэммиттэр. 1930 cыллаахха 5-с кылаас арыллар. Директорынан Семенов Спиридон Иванович, Eргyeт оскуолатыгар yeрэммит, кэлин улуус ситэриилээх комитетыгар, оройуон сэбиэтигэр бэрэсэтээтэлинэн, Дьокуускайга ЯЦИК-ка, Совнаркомна тиийэ yлэлээбит киhи ананар. 1932 c. оскуола толору 7 кылаастанар. 1937 c. оскуола сана дьиэтэ yлэ5э киирбит. Ити сыл директорынан Васильев Иван Касьянович yлэлээбит. Кини Eргyeт оскуолатыгар Васильев Тихон Адамовичка, онтон Бyлyyгэ yeрэммит. Кэлин фольклору хомуйааччы, этнограф быhыытынан республика5а тиийэ биллибитэ. Хомуйан хаалларбыт матырыйааллара нэhилиэк историятын yeрэтэргэ тирэх буолаллар.

Сэрии сылларыгар о5олор хам аччык сылдьан, Бэрэ, Тыбыйында, Yркэчээн, Маарыт, Сэйэкэ, Мэнэ курдук кehyнэн ыраах сирдэртэн сатыы кэлэн yeрэнээхтииллэрэ. Булгуччулаах байыаннай yeрэх ыытыллар буолбута. Мас саалаах, гранааталаах, кyрдьэхтээх, кeхсyлэригэр кирпииччэ сyгэhэрдээх уолаттар, сааhырбыт дьоннор бур5аннас тымныыга тонуу хаарынан бэрт ыраахха сыыллаллара, сyyрэллэрэ, сэриилэhии араас ньыматыгар yeрэнэллэрэ.

1945-46 сс. эйэлээх кэм маннайгы yeрэ5ин дьыла са5аламмыта эрээри, yeрэнэргэ учебнигы, тэтэрээти булар ыарахан этэ, ол иhин о5олор кинигэ, эргэ хаhыат лииhигэр суруналлара, кылаас yрдyнэн 1-2 учебник баар буолара. Аска-танаска карточнай система режима кытаанахтык тутуhуллара.

1948-53 сс. Тойоку оскуолатын Семенов Николай Яковлевич салайан yлэлэппитэ. Кини о5ону иитии хайысхатыгар элбэх саналыы сyyрээни киллэрбитэ, В.А.Сухомлинскай идеяларыгар сeп тyбэсиhэр эбит. 1951 сыл тохсунньу 27 кyнyгэр буолбут педсовет мунньа5ар оскуола5а физкультурнай yлэ туруга киэнник дьyyллэhиллибит. О5ону эт-хаан eттyнэн сайыннарыыга бол5омто ууруллан, тэрийэн ыытааччынан айыл5аттан талааннаах гимнаст-учуутал Никита Иванович буолбут. Кини бу оскуола5а аан бастакынан уолаттары мотоциклы ыытарга, мотору эhэргэ yeрэппитэ. 1952-53 ye. дь. оройуон спартакиадатыгар хайыhарынан 1 кeскe сyyрyyгэ 7 кыл. yeрэнээччитэ Виктор Дмитриев чемпион буолбута, бинтиэпкэнэн ытыыга Василий Николаев 1 м. ылбыта .1953 с. пришкольнай учаастак ананан, о5уруот аhын yyннэриигэ оройуон тыатын хаhаайыстыбатын быыстапкатын усулуобуйатын толорбуттарын иhин комсомол оройуоннаа5ы комитетын хай5ал суругунан на5араадаламмыттара. Бу yлэ5э кyyhyн-кyдэ5ин, дьо5урун биэрэн туран, биология учуутала М.Е.Прокопьева yлэлээбитэ.

1954-55 ye.дь. бyтэрбит 24 о5оттон кэлин салгыы yeрэнэн-сайдан нэhилиэк, оройуон аатын ааттатар yтye yлэhит дьоннор тахсыбыттар: Захарова М.С. - ветеринарнай yeрэххэ доктор степенээх учуонай, Николаева М.Т. - Россия yтyeлээх экономиhа, Николаев И.Т - совхоз директора, Захарова Е.С. - норуот yeрэ5ин туйгуна, Сидоров Н.А. - врач, Семенов В.Е.- Eргyeт бастакы тракториhа уо.д.а.

1963 - 1965 сс. директор - Петрова Т.И.	энтузиаст-учуутал Егоров М.Т.
Захаров А.Т. - тустуу тренерэ

60-с спортивнай yлэ5э энтузиаст-учуутал Егоров М.Т. оройуон бастын хайыhардьыттарын yyннэрбитэ. Ол курдук Виталий Захаров, Галя Павлова, Маня Федорова, Маня уонна Коля Михайловтар, Таня Тартакынова, Виктор Осипов, Дмитрий Иванов (Быракаан) Клавдий Захаров, Вера Спирдонова, Наташа Захарова, Настя Спиридонова чиэскэ-бочуокка сылдьаллара. Республика5а оройуон чиэhин 1969 с. кeмyскээбиттэрэ.

Захаров А.Т. кeнyл тустуу секциятын тэрийэн-салайан ыччат дьо5урун сайыннарбыта. Киниэхэ иитиллибиттэрэ спорт маастара, республика5а, оройуонна биллэр тустуук уолаттар Николай Иванов, Виктор Осипов, Клавдий Захаров, Филипп Иванов, Данил Иванов, Николай Семенов, Володя Омукчанов, Данил Оноев. Ону тэнэ Афанасий Титович Захаров кe5yлээн, оройуонна биир бастакынан баай экспонааттаах оскуолатаа5ы музей тэриллибитэ.

Eргyeт о5олоро музыка5а, ырыа5а олус ылба5ай этилэр. Гармошка5а, баянна оонньуур о5олор элбээбиттэрэ: Зоя, Маруся, Еля Николаевтар, Таня Сидорова, Галя Осипова, Маня Иннокетьева, Вера Аммосова, Вася Нукутов, Юра Петров, Револий Федоров, Никита Федоров уо.д.а. Т.И.Петрова салайар художественнай самодеятельноhа оройуон кeрyyтyгэр миэстэ5э тиксэрэ. Зоя Николаева - Дьокуускайга музыкальнай училище преподавателэ. Евсей Кононов - культпросвет училищены бyтэрбит специалист этэ. Наташа Захарова - Свердловскай консерваториятын бyтэрбит солистка, Вера Нанова - Москва5а ГИТИС режиссерскай салаатын бyтэрбитэ.